Het oude Griekenland was een unieke staat en was een verzameling stadstaten. En de oude democratie die hier is gecreëerd, heeft ook de kenmerken die er alleen aan inherent zijn. Democratie heeft een lange geschiedenis en wordt grotendeels gekenmerkt door de ontwikkeling van de westerse beschaving, als erfgenaam van de Romeinse, Griekse en joods-christelijke tradities.
De opkomst van de democratie in het oude Griekenland
In het stadium van haar hoogtijdagen werd de Griekse geschiedenis geconfronteerd met de strijd tussen democratische en oligarchische staten, dit kwam tot uiting in de rivaliteit tussen Athene en Sparta. Democratie was toen een systeem van directe heerschappij waarin een vrij volk een collectieve wetgever werd zonder een regeringssysteem als zodanig. Dit komt door de kleine omvang van de oude Griekse staat, die een stad en een landelijk gebied was, het aantal inwoners was niet meer dan 10 duizend. Een speciaal verschil tussen de oude democratie komt tot uiting in de houding ten opzichte van slavernij, het is een noodzakelijke voorwaarde voor de vrijheid van burgers van zware fysieke arbeid. Tegenwoordig wordt deze stand van zaken niet erkend door democraten.
De oude polis werd gevormd op de principes van enkele burgerlijke, politieke en religieuze gemeenschappen. Collectief grondbezit, waartoe alleen volwaardige burgers toegang hadden, stond centraal in het gemeenschapsleven. Strijders van de stadsmilitie hadden politieke en economische rechten. De eenheid van de rechten en plichten van de krijgers-landeigenaren leidde tot de afwezigheid van een strijd om politieke vertegenwoordiging, daarom was democratie alleen direct. Tegelijkertijd breidde de kring van volwaardige burgers zich praktisch niet uit, in Athene werden de burgerrechten niet aan de geallieerden verleend en Rome begon een dergelijke praktijk pas tijdens het bestaan van het rijk in te voeren.
Nationale Assemblee en Volksrechtbank als democratische instellingen in Griekenland
In Athene, waar de Nationale Vergaderingen een toonbeeld van polisdemocratie waren, kwamen volwaardige burgers om de 10 dagen bijeen. De lijst met kwesties die tijdens de vergadering moesten worden opgelost, omvatten de verkiezing van hoge ambtenaren, de procedure voor de besteding van middelen uit de stadskas, de oorlogsverklaring en het sluiten van vrede. Administratieve activiteit, of naar huidige maatstaven - de uitvoerende macht in Athene behoorde tot de Raad van 500, en in Rome, in omstandigheden van extern gevaar of burgeroorlog, werd de macht overgedragen aan de dictator, maar hij bezat het voor niet meer dan zes maanden.
Een even belangrijke instelling van de oude Griekse democratie was het Volksgerechtshof, dat, volgens Aristoteles, toen het was versterkt, Athene hielp om democratie te creëren. In de tijd van Pericles, die wordt beschouwd als de "gouden eeuw" van de Atheense democratie, werden elk jaar 6 duizend rechters gekozen in het Volksgerechtshof.
Directe democratie in het oude Griekenland
Directe democratie bestond in embryonale vorm in de primitieve samenlevingen van de stamperiode. Het is de meest voor de hand liggende vorm van organisatie van de politieke samenleving. Plato en Aristoteles noemden in hun geschriften over de theorie van politiek democratie een van de belangrijkste plaatsen onder de vijf of zes soorten regeringen.
Elke burger van de stadstaat zou kunnen deelnemen aan het nemen van beslissingen die belangrijk zijn voor de hele samenleving. Heel wat burgers zouden een van de vele gekozen posten in hun leven kunnen bekleden. Daarom is de hoge activiteit van de bevolking een van de voordelen van de oude democratie. Velen zijn betrokken bij het politieke leven, en ze zijn ook betrokken bij de managementprocessen. Dit soort directe democratie werd door moderne denkers gedefinieerd als een ideale staatsvorm.
