Het rechtssysteem van het land moet voldoen aan de eisen van deze tijd. Dit is de belangrijkste reden waarom hervorming en voortdurende verbetering van wetten onvermijdelijk wordt. Bovendien is het de taak van de staat om niet alleen innovaties op alle terreinen van het leven goed te keuren, maar ook om de rechten van het individu te beschermen. Dit aspect betreft met name de terugwerkende kracht van het strafprocesrecht.
De betekenis en toepassing van terugwerkende kracht van de wet
Terugwerkende kracht van een wet is een voorwaarde waaronder deze wet kan worden toegepast op gebeurtenissen of feiten die hebben plaatsgevonden vóór de inwerkingtreding van de vastgestelde normatieve wet. In dit verband stelt artikel 54 van de grondwet van de Russische Federatie dat wetten die de rechten van de persoon van een strafbaar feit verslechteren of afschaffen, geen terugwerkende kracht hebben. Dat wil zeggen, als iemand gisteren een handeling heeft gepleegd die voorheen niet als crimineel werd beschouwd, maar vandaag wel zo is geworden, dan zal hij niet verantwoordelijk worden gehouden.
Meer in detail wordt de werking van het strafprocesrecht, afhankelijk van het tijdstip, uiteengezet in het Wetboek van Strafrecht van de Russische Federatie. In het bijzonder komt de kwestie van de toepassing van de terugwerkende kracht van de wet aan de orde in artikel 10. Een strafrecht dat de straf verscherpt, voor het eerst verantwoordelijkheid vaststelt of op een of andere manier inbreuk maakt op de rechten van deelnemers aan strafprocedures, is dus niet terugwerkende kracht hebben. Zo kan een verdachte geen zwaardere straf krijgen als ten tijde van de aanvang van het proces een mildere wet van kracht was.
Soorten terugwerkende kracht van het strafrecht
Ten aanzien van het aannemen van amendementen ter strafverzachting, afschaffing van de strafbaarheid van de handeling of anderszins verbetering van de positie van de delictsubject heeft het strafprocesrecht terugwerkende kracht. Hoe wordt dit principe in de praktijk geïmplementeerd? Maak onderscheid tussen eenvoudige en herziene terugwerkende kracht. De eenvoudige variant betreft verdachten of beklaagden die nog niet zijn veroordeeld. Als op dit moment een artikel in de wet wordt gewijzigd in een minder zwaar artikel, kan de rechter daar tijdens het proces rekening mee houden.
De controlerende werking van het strafprocesrecht is van toepassing op die personen die al zijn veroordeeld vóór de vaststelling van de verzachtende wijzigingen. In dit geval zijn alle strafzaken aan herziening onderhevig, waarbij ten tijde van de geactualiseerde wet een minder zware straf zou worden opgelegd of anders de situatie van de veroordeelde zou worden verbeterd.
Op 7 december 2011 werd bijvoorbeeld een wijziging aangenomen in de federale wet nr. 420, die het toebrengen van materiële schade tot een bedrag van 250 duizend roebel door misbruik van vertrouwen of bedrog decriminaliseert. Dit betekent dat een persoon die een straf voor deze handeling uitzit, de vernietiging van de veroordeling kan verzoeken. Als de categorie van het misdrijf wordt gewijzigd in een minder ernstige, kan de veroordeelde rekenen op een herziening van de veroordeling met een verkorting van de termijn van terugbetaling van de veroordeling.
De terugwerkende kracht van het strafprocesrecht geldt niet in gevallen waarin de straf volledig is uitgezeten. Herziening van het vonnis wordt onmogelijk. Momenteel wordt de kwestie van het vernietigen van een strafblad overwogen, zelfs als de persoon de vastgestelde gevangenisstraf heeft uitgezeten, en pas dan werd de strafbaarheid van zijn daad geëlimineerd in het nieuwe strafrecht.
