Als je de huidige arbeidsproductiviteit vergelijkt met de indicatoren van voorgaande jaren, dan zie je dat deze gestaag groeit. Dit wordt niet alleen veroorzaakt door de introductie van nieuwe technologieën, maar ook door de hoge specialisatie van arbeid. Maar waarom leidt de specialisatie van arbeid tot een verhoging van de productiviteit?
Arbeidsspecialisatie verscheen duizenden jaren geleden. De schoenmaker schudde de laarzen, de bakker was brood aan het bakken, de kleermaker was kleren aan het maken - ieder deed wat hij het beste kon. Als iemand zichzelf van schoenen, kleding en heerlijk brood wilde voorzien, zou hij veel tijd besteden, terwijl laarzen en kleding nauwelijks zouden worden onderscheiden door schoonheid en bruikbaarheid, en het brood zou een uitstekende smaak hebben.
Daarom begrijpen mensen al lang dat het veel productiever is om specialist te worden op één gebied en hun werk in te ruilen voor de resultaten van het werk van andere specialisten. Aanvankelijk was het een natuurlijke ruil, maar met de komst van geld begonnen goederen en diensten te worden verkocht.
Met de ontwikkeling van de samenleving en de industrie werd het duidelijk dat zelfs een ogenschijnlijk vrij smalle specialisatie, zoals een bakker of een kleermaker, niet meer voldeed aan de eisen van die tijd. Binnen de beroepen begon hun eigen specialisatie te verschijnen. Dus in een bakkerij kon één persoon het deeg kneden, de tweede mat de benodigde volumes om broden van hetzelfde gewicht te krijgen, de derde stuurde het deeg in de oven en haalde het afgewerkte brood eruit. Hoe smaller de specialisatie was, hoe grotere hoogten iemand daarin kon bereiken. Zijn handelen verwierf automatisme, waardoor de arbeidsproductiviteit als geheel sterk steeg.
Het toppunt van specialisatie kan de lopende band worden genoemd, uitgevonden en geïmplementeerd door Henry Ford. Op een bewegende transportband voert elke werknemer slechts één eenvoudige handeling uit, waardoor zijn vaardigheden tot in de perfectie komen. Het gebruik van een transportband verhoogt niet alleen de arbeidsproductiviteit vele malen, maar heeft ook een positief effect op de kwaliteit van producten. Het is gemakkelijker om één bewerking met hoge kwaliteit uit te voeren, zonder iets te vergeten of te missen, dan meerdere. De noodzaak van een nauwgezette analyse van de situatie om te bepalen wat en in welke volgorde moet worden gedaan, gaat verloren.
Elke opeenvolging van uitgevoerde bewerkingen kan niet onbeperkt worden onderverdeeld. Daarom, waar de limiet van specialisatie is bereikt, is het volgende niveau de automatisering van het proces. In veel gevallen zal de robot de taak veel beter aan dan een mens, daarom worden machines steeds vaker vervangen op assemblagelijnen. Dit komt het duidelijkst tot uiting in de autoassemblagebedrijven van toonaangevende autoconcerns - tientallen manipulators assembleren de toekomstige auto, de rol van een menselijke operator wordt teruggebracht tot het beheersen van de situatie.
