In het moderne Rusland zijn er genoeg rechtbanken die zich bezighouden met strafzaken, civiele zaken en arbitragezaken, die vonnissen en beslissingen nemen, vorderingen inwilligen of deze afwijzen. Maar er is nog een rechtbank die zaken bestudeert en evalueert die uitsluitend verband houden met de naleving van de grondwet van de Russische Federatie, en toezicht houdt op de naleving van de staatsvoorschriften. Het heet constitutioneel.
Aan de muren van het Witte Huis
Het Russische Constitutionele Hof (Grondwettelijk Hof), geboren in oktober 1991, raakte onmiddellijk betrokken bij de strijd tussen president Boris Jeltsin en zijn voormalige medewerkers, en vervolgens tegenstanders, Alexander Rutskoy en Ruslan Khasbulatov. Zelfs als de rechtbank niet deelnam aan de aanvallen op het Witte Huis in Moskou of aan de verdediging ervan, was haar hoofd Valery Zorkin een van degenen die aanwezig waren bij de onderhandelingen over het overwinnen van de constitutionele crisis. Zorkin bereidde ook de tekst van de overeenkomst tussen Jeltsin en zijn tegenstanders voor, die mogelijk vele levens heeft gered.
Het was het Grondwettelijk Hof dat aanbeveelde om de invoering van wijzigingen, die de bevoegdheden van de president van het land aanzienlijk beperkten, uit te stellen tot het nationale referendum in 93 april. En de deelnemers aan het conflict, dat Rusland dreigde met een nieuwe burgeroorlog, waren het toen met hem eens. Toegegeven, de wereld duurde niet lang. Trouwens, Boris Jeltsin beoordeelde de anti-presidentiële rechterlijke uitspraken aan de vooravond van de tragische gebeurtenissen in Moskou in oktober 1993, die natuurlijk negatief waren. En nadat hij de rechtbank had ontbonden, creëerde hij al snel een andere. Volgens de nieuwe wet werd rechters het recht ontnomen om op eigen initiatief zaken te behandelen en de grondwettelijkheid van politieke en wetgevende acties van de hoogste functionarissen en partijen van het land te beoordelen.
Juridische bevoegdheden
De lijst van zaken waarover 19 Russische rechters beslissingen kunnen nemen, is beperkt door artikel 125 van de grondwet van de Russische Federatie. Gerechtelijke procedures worden door hen uitsluitend gevoerd op gemotiveerde verzoeken van de president en de regering, de Federatieraad en de Doema, evenals het Hooggerechtshof en het Hooggerechtshof van Rusland, wetgevende en uitvoerende autoriteiten van de samenstellende entiteiten van de Russische Federatie, die wilde controleren op naleving van de Grondwet:
- federale wetten;
- andere normatieve handelingen aangenomen door de voorzitter, regering en afgevaardigden van de Federatieraad en de Staatsdoema;
- Grondwetten en andere normatieve documenten van de republieken en regio's die deel uitmaken van de Russische Federatie, met betrekking tot staatsmachtskwesties;
- overeenkomsten tussen federale autoriteiten en samenstellende entiteiten van de Russische Federatie;
- internationale verdragen van het land die geen rechtskracht hebben gekregen.
Bovendien kan de rechtbank geschillen over bevoegdheid behandelen tussen staatsautoriteiten, tussen staatsorganen van de onderdanen van de federatie, tussen laatstgenoemde en soortgelijke federale. De bevoegdheden van het Grondwettelijk Hof omvatten ook de interpretatie van de Grondwet en de toetsing van de grondwettigheid van de wet, waarvan de toepassing in de rechtbank aanleiding gaf tot een gegronde klacht van een burger. Zo onderzocht het Grondwettelijk Hof in juni 2014 de grondwettelijkheid van deel 11 van artikel 3 van de wet "Op geldelijke vergoedingen voor militair personeel en de verstrekking van afzonderlijke betalingen aan hen" en erkende dat sommige bepalingen ervan de grondwettelijke rechten van militairen schenden. burgers. Vervolgens adviseerde hij de wetgever om het mechanisme van materiële vergoeding van schade aan familieleden van de overleden soldaat die niet zijn ouders of verwanten zijn, maar die met hen gelijke rechten hebben, te wijzigen.
"Luid" gevallen
Het Grondwettelijk Hof is waarschijnlijk de stilste rechtbank van het land. Er zijn hier geen aanklagers en advocaten, beklaagden en begeleiders, en hoewel beslissingen niet vatbaar zijn voor beroep of herziening, zijn ze niet gekleed in een harde vorm van vonnis. Toch is een aantal zaken die in het Grondwettelijk Hof aan de orde zijn geweest “high-profile” te noemen. Zo concludeerde het Grondwettelijk Hof in 1993 dat de activiteiten van Boris Jeltsin als president in strijd waren met de Grondwet. Op basis van deze beslissing stemde de Opperste Sovjet voor de beëindiging van de bevoegdheden van Jeltsin, de overdracht ervan aan de vice-president en de bijeenroeping van het Buitengewone Congres. En al snel openden tanks het vuur op het Witte Huis, waar Rutskoy, Khasbulatov, afgevaardigden en hun aanhangers die tegen de president waren zichzelf hadden gebarricadeerd …
In 1995 bevestigde de nieuwe samenstelling van het Grondwettelijk Hof de wettigheid van de meeste normatieve handelingen van Boris Jeltsin, die op die manier probeerde de oorlog in Tsjetsjenië te beëindigen en het effect van de grondwet van het land daar te herstellen. En in 2014 weigerde het Grondwettelijk Hof de klacht van een inwoner van Togliatti, Dmitry Tretyakov, dat het Hooggerechtshof zijn bewering over de ongrondwettigheid van de ontbinding van de USSR bij besluit van de Raad van Republieken van de Opperste Sovjet van de USSR van 26 december 1991.
